اشک از چه چیزی ساخته شده است؟
برخی ادعا میکنند که به ندرت گریه میکنند. برخی دیگر میگویند کوچکترین مسئلهای میتواند باعث گریه آنها بشود. اما اشک از چه چیزی ساخته شده است؟ سه نوع اشک وجود دارد، یکی از آنها “اشکهای احساسی” است. وقتی در حال سوگواری برای از دست دادن عزیزی هستیم، از یک صحنه ناراحتکننده یا صرفاً خرد کردن پیاز برای شام، اشک از چشمانمان جاری میشود.
اما اشک در واقع از چه چیزی تشکیل شده است؟
دانیلا اورینگ، دانشیار اپتومتری در دانشگاه پلیموث در بریتانیا میگوید سه نوع متفاوت اشک وجود دارد که ترکیبات آنها متفاوت است. احتمالاً با اشکهای احساسی که افراد در غم و اندوه پس از جدایی یا در شادی هنگام دیدن یک دوست پس از سالها دوری از یکدیگر میریزند، آشنا هستید. اما انسان دو نوع دیگر هم اشک تولید میکند: اشک پایه، که بافت چشم را با مواد مغذی پر میکند و زبالههای چشم را از بین میبرد و اشکهای رفلکس که در پاسخ به محرکهایی مانند دود یا مواد شیمیایی آزاد شده هنگام خرد کردن پیاز تولید میشوند.
اورینگ میگوید: اشکهای پایه دارای یونهای نمک و الکترولیتها و همچنین پروتئینهایی با خواص ضد میکروبی هستند. این پروتئینها شامل لیپوکالین است که ترکیبات خاصی را در میکروبها به هم متصل میکند و آنها را مختل میکند و لیزوزیم، آنزیمی که باکتریها را با شکستن دیوارههای سلولی آنها میکشد.
از طرفی دیگر، اشکهای رفلکس و احساسی نسبت به اشکهای پایه دارای محتوای آب بالاتر و غلظت چربی و پروتئین کمتری هستند. اشکهای احساسی حاوی غلظتهای بالاتری از هورمونهایی هستند که معمولاً زمانی که بدن تحت استرس است آزاد میشوند.
پس از ساخته شدن، اشک به یک لایه نازک که قرنیه، بافت شفاف جلوی چشم را میپوشاند و تغذیه میکند، اضافه میشود. این لایه اشکی دارای سه لایه مجزا است. در بیرون یک لایه روغنی است که توسط غدد میبومین در پلکها تولید میشود که از خشک شدن چشم جلوگیری میکند. لایه بعدی آبکی است و چشم را روان میکند که بیشتر توسط غده اشکی ساخته میشود که پروتئین، اکسیژن و الکترولیتها را اضافه میکند. لایه داخلی، نزدیکترین لایه به سطح قرنیه، حاوی پروتئین لیزی به نام موسین است که به چسبیدن لایه اشک به سطح چشم کمک میکند.
افراد به طور متوسط حدود 1 تا 4 میکرولیتر در دقیقه یا حدود 1.44 تا 5.76 میلیلیتر در روز اشک تولید میکنند. اینها عمدتاً اشکهای پایه هستند که به جای اشکهای احساسی و رفلکس که در پاسخ به محرکها ایجاد میشوند، دائماً میریزند. با این حال، این حجم میتواند به طور قابل توجهی بسته به کاری که انجام میدهید متفاوت باشد.
برای مثال، اگر دوچرخه میرانید و هوای زیادی به صورت و چشمان شما میخورد و بدن شما دائما عرق را تبخیر میکند، تولید اشک شما تغییر میکند. اگر کمیت یا کیفیت اشک شما کم شود به طوری که چشمان شما را دیگر خیسنکند، ممکن است دچار خشکی چشم شوید که 16 میلیون آمریکایی را تحت تاثیر قرار میدهد.
عوامل زیادی خطر ابتلا به این وضعیت رایج را افزایش میدهند، از جمله سیگار کشیدن، تغذیه نامناسب و زمان زیادی صرف خیره شدن به صفحه نمایش رایانه کردن و به اندازه کافی پلک نزدن. برخی بیماریها نیز میتوانند احتمال خشکی چشم را افزایش دهند، مانند سندرم شوگرن، یک بیماری خود ایمنی که در آن سلولهای ایمنی بدن به غدد اشکی که چشم را مرطوب میکنند، آسیب میرسانند. افراد مبتلا به سندرم شوگرن حتی نمیتوانند اشک رفلکس تولید کنند. حتی اگر چیزی مانند مژه در چشمهایشان برود، ظرفیت کافی برای تولید اشک را ندارند.
تصاویر نویسندگان دیدگاه از Gravatar گرفته میشود.