دیدگاه تازه‌ای به چاقی: وقتی بافت چربی علیه شما عمل می‌کند!
توسط مهرانه راجعی ·
· ۰
چاقی یک وضعیت پیچیده متابولیکی است که عوامل زیستی، ژنتیکی و محیطی بر آن تأثیر می‌گذارند و فراتر از معادله ساده «کالری دریافتی در مقابل کالری مصرفی» است. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که اختلال در عملکرد بافت چربی می‌تواند احتمال ابتلا به چاقی و بیماری‌های مرتبط به آن را افزایش دهد.
بسیاری از افرادی که با وزن خود دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بارها شنیده‌اند که باید «کمتر بخورند و بیشتر حرکت کنند.» برخی دیگر سال‌ها رژیم‌های غذایی مد روز، از کتو گرفته تا روزه‌داری را امتحان کرده‌اند، اما نتایج چندانی نگرفته‌اند. با وجود تلاش‌های فراوان، آنچه اغلب از پزشکان، دوستان، خانواده و حتی غریبه‌ها می‌شنوند این است که آنها فاقد انضباط هستند. با این حال، در بسیاری از افراد مبتلا به چاقی، بدنشان علیه آنها عمل می‌کند؛ مبارزه‌ای که توسط مکانیسم‌های زیستی فراتر از اراده و اختیار هدایت می‌شود. در نتیجه، میلیون‌ها نفر زیر بار سرزنش اجتماعی برای شرایطی که ریشه در علم پیچیده متابولیک دارد، رنج می‌برند.
چاقی یک نگرانی جدی برای سلامت عمومی است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد. با این حال، اغلب به‌سادگی به‌عنوان مسئله‌ای ناشی از انتخاب فردی مطرح می‌شود. داده‌های کانادا نشان‌دهنده شیوع قابل‌توجه چاقی (26.6 درصد) و دیابت (8.1 درصد) است.
برای مدت طولانی، نگرش‌های اجتماعی بر سرزنش افراد به دلیل انتخاب‌های نادرست سبک زندگی متمرکز بوده و علل عمیق‌تر و چندوجهی این وضعیت را نادیده گرفته‌اند.
حالا ضروری است که چاقی فراتر از تغییرات سبک زندگی درک شود، به‌ویژه ازطریق تحقیقات علمی درباره ریشه‌های ژنتیکی، محیطی و فیزیولوژیکی آن. این اتفاق فراتر از معادله ساده «کالری دریافتی در مقابل کالری مصرفی» است و چنین دیدگاهی فقط باعث ایجاد انگ اجتماعی می‌شود و علم را ساده‌سازی می‌کند.
اختلال در عملکرد بافت چربی
واقعیت در چربی موجود در بدن ما نهفته است. چربی بدن، به‌ویژه چربی زیرپوستی (SAT) نقش حیاتی در تنظیم انرژی و سلامت متابولیک ایفا می‌کند. وقتی چربی انباشته می‌شود، SAT دچار اختلال می‌شود. این امر به ظاهر منجر به ذخیره بیش‌ازحد چربی در اندام‌هایی مانند کبد و ماهیچه‌ها می‌شود و خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی‌عروقی را افزایش می‌دهد.
با شناسایی این اختلالات خاص، محققان می‌توانند به سمت درمان‌هایی پیش بروند که عملکرد SAT را بازگردانند، نه اینکه صرفاً به دنبال کاهش وزن بدن باشند.
تحقیقات آزمایشگاه متابولیسم، تغذیه و چاقی (MON) در دانشگاه کنکوردیا بر درک محیط بافت چربی متمرکز است تا کشف کند که این مکانیسم‌های پیچیده و تعاملات آنها چگونه می‌توانند به توسعه دیابت و بیماری‌های قلبی-عروقی منجر شوند. هدف نهایی استفاده از این اکتشافات برای ارائه روش‌های درمانی مؤثرتر مبتنی بر تفاوت‌های فردی است.
یکی از جنبه‌هایی که می‌تواند به تفاوت‌های فردی منجر شود، محل ذخیره چربی در بدن است. به‌نظر می‌رسد چربی زیرپوستی در قسمت پایین بدن، یعنی اطراف باسن و ران‌ها، عملکردی متفاوت از چربی زیرپوستی اطراف شکم در قسمت بالای بدن دارد. مطالعه جدید در حال بررسی جنبه‌های سلولی و ژنتیکی این انبارهای مختلف چربی و ارتباط آنها با چاقی و دیابت است.
چاقی تنها اضافه‌وزن نیست، بلکه مربوط به نحوه ذخیره و پردازش چربی در بدن است. تحقیقات نشان می‌دهد که عوامل خارجی می‌توانند در رفتار SAT تأثیرگذار باشند. به‌عنوان مثال، انبارهای مختلف SAT بسته به جنسیت افراد رفتار متفاوتی دارند. اینکه فرد مرد یا زن باشد نیز تفاوت‌هایی در نحوه مدیریت بافت چربی توسط بدن ایجاد می‌کند.
نگاه دقیق‌تر به بافت چربی زیر میکروسکوپ نشان می‌دهد که این بافت از انواع مختلفی از سلول‌ها ازجمله چربی یا آدیپوسیت‌ها و سلول‌های ایمنی تشکیل شده است. سلول‌های چربی یا آدیپوسیت‌ها واحدهای ذخیره‌سازی غیرفعال نیستند؛ آنها انرژی را تنظیم می‌کنند، هورمون تولید می‌کنند و با دیگر سیستم‌های بدن تعامل دارند.
اما وقتی این سلول‌های چربی دچار اختلال عملکرد می‌شوند، ممکن است باعث التهاب، مقاومت به انسولین و سایر اختلالات متابولیک شوند.
براساس تحقیقات، ویژگی‌های سلول‌های چربی نه‌تنها به جنسیت فرد بستگی دارد، بلکه به این هم مرتبط است که چاقی در کودکی یا بزرگسالی شکل گرفته باشد. سلول‌های ایمنی نیز اجزای مهم بافت چربی هستند که در التهاب و اختلالات متابولیک نقش دارند.
در نهایت، به‌جای سرزنش افراد، باید گفت‌وگو را به‌سمت درک این مکانیسم‌های آسیب‌شناختی تغییر دهیم. با این کار، می‌توانیم درمان‌های هدفمندی ارائه دهیم که به علل ریشه‌ای چاقی بپردازند، نه اینکه به راه‌حل‌های کلی و اغلب غیرمؤثر متکی باشیم.
گزارش‌های «چاقی کانادا» نشان می‌دهد که درمان‌نکردن چاقی سالانه 5.9 میلیارد دلار برای مراقبت‌های بهداشتی و 21.7 میلیارد دلار در بهره‌وری ازدست‌رفته در محیط کار هزینه دارد و همچنین 5.1 میلیارد دلار به‌دلیل مرگ‌ومیر زودرس و کاهش مشارکت نیروی کار به درآمد دولت آسیب می‌زند.
زنان مبتلا به چاقی تأثیرات نامتناسبی را تجربه می‌کنند و 4 درصد کمتر درآمد دارند و 5.3 درصد کمتر از افرادی که وزن سالمی دارند، ممکن است که شاغل باشند.
در سال 2023، بیماری‌های مرتبط با چاقی بیش از 10000 سالمند را وارد مراقبت‌های طولانی‌مدت کرده و 639 میلیون دلار هزینه به همراه داشته است. با این حال، کمتر از 20 درصد کانادایی‌های دارای بیمه خصوصی به درمان‌های تأییدشده دسترسی دارند و زمان انتظار برای جراحی باریاتریک تا هشت سال طول می‌کشد که انگ‌های مضر را تقویت و مراقبت‌های ضروری را به تأخیر می‌اندازد.
مشکل فعلی این است که سیستم مراقبت بهداشتی ما هنوز به رویکردهای آزمایش‌شده و سنتی کاهش وزن، مانند دارو، ورزش و تغذیه گرایش دارد و اغلب نحوه واکنش زیستی بدن افراد را نادیده می‌گیرد.
پزشکی شخصی‌سازی‌شده می‌تواند جایگزینی بالقوه باشد. با تطبیق درمان با نمایه متابولیک هر بیمار، می‌توانیم از رویکردهای یکسان برای همه فاصله گرفته و به سمت مداخلات مؤثرتر حرکت کنیم.
ضرورت تغییر دیدگاه ما نسبت به چاقی فقط یک نیاز پزشکی نیست، بلکه یک ضرورت اجتماعی است. انگ اجتماعی مرتبط با اضافه وزن و چاقی، مانع دریافت درمان پزشکی می‌شود و بیماری‌های روانی و تقویت افسانه‌های مخرب را به همراه دارد. از طرف دیگر، رویکردی همدلانه‌تر و مبتنی بر علم می‌تواند به تغییر نگرش عمومی و روش‌های بالینی کمک کند.
میلیون‌ها نفر با افسانه‌ای فریب خورده‌اند که کنترل اراده می‌تواند چاقی را درمان کند. دیدن چاقی به‌عنوان یک بیماری مزمن متابولیک به‌جای یک مسئله اخلاقی، گامی به جلو برای درمان‌های مؤثر است.
آینده درمان چاقی به مداخلات مبتنی بر تحقیقات و شخصی‌سازی‌شده بستگی دارد؛ مداخلاتی که به‌جای سرزنش، بر دانش استوارند و به‌جای انگ اجتماعی، از حمایت بهره می‌برند. تنها در این صورت می‌توانیم به‌طور کامل با این بحران جهانی سلامت عمومی مقابله کنیم.
تصاویر نویسندگان دیدگاه از Gravatar گرفته می‌شود.