با تاریخچه زعفران و علت گرانی آن آشنا شوید
توسط مهرانه راجعی ·
· ۰
زعفران برای هزاران سال یکی از ارزشمندترین ادویه‌های جهان بوده است. این ادویه جادویی توسط امپراطوری‌های باستانی برای رنگ‌آمیزی لباس‌ها، معطر کردن عطرها و طعم دادن به غذا استفاده می‌شد. اسکندر مقدونی نیز زعفران را به حمام‌های خود اضافه می‌کرد تا به التیام زخم‌های جنگ کمک کند. کلئوپاترا هم ادعا می‌کرد که حمام روزانه شیر مادیان با زعفران دم‌کرده زیبایی افسانه ای او را افزایش داده است. البته بعید است که هیچ یک از ما بتوانیم این کار را تجربه کنیم، زیرا یک حمام زعفرانی صدها دلار هزینه دارد. حالا این سوال پیش می‌آید که علت گرانی زعفران چیست؟
زعفران کمیاب‌ترین و گرانترین ماده غذایی روی زمین است و با ارزش‌تر از خاویار ،ترافل ،دانه‌های وانیل درجه یک، واسابی واقعی و هر غذای لوکس دیگری است که فکرش را بکنید. دوره‌هایی در تاریخ بوده که با در نظر گرفتن وزن، زعفران حتی از طلا هم گرانتر بوده است! در ادامه این مطلب، به بررسی علت گران بودن زعفران و اینکه چرا ارزش این قیمت را دارد، خواهیم پرداخت.
چرا زعفران اینقدر با ارزش است؟
زعفران را به عنوان یک کالای خواربارفروشی گران‌قیمت به حساب نیاورید. دلیل خوبی برای گرانی زعفران وجود دارد.
نخ‌های زعفران کلاله‌هایی هستند که در مرکز Crocus sativus، گلی ارغوانی از خانواده زنبق به نام کروکوس زعفرانی، یافت می‌شود. در هر گل فقط سه کلاله زرد نارنجی وجود دارد. و به این معنی است که برای تهیه کمی زعفران گل‌های زیادی لازم است.
هر پوند زعفران نیز بین 15 تا 20 هزار کلاله دارد. اگر بخواهید خودتان زعفران بکارید، برای بدست آوردن یک پوند به 75 هزار گل نیاز دارید!
اما این تنها دلیل گرانی زعفران نیست. گل‌ها بسیار ظریف هستند و تنها راه برداشتن صحیح نخ‌های زعفران آنها، چیدن آنها با دست است. در واقع آنقدر ظریف هستند که اگر تارهای زعفران مدت کوتاهی پس از شکوفه دادن گل‌ها چیده نشوند، پژمرده شده و غیرقابل استفاده می‌شوند. برای برداشت یک پوند زعفران حدود 370 تا 470 ساعت کار لازم است.
علاوه بر ظریف بودن، رشد گل‌های زعفران آنقدرها ساده نیست. آنها نمی‌توانند بیش از حد در معرض نور خورشید قرار گیرند، نمی‌توان آنها را بیش از حد آبیاری کرد و در هوای سرد نیز وضعیت خوبی ندارند. حتی یک روز دمای سرد می‌تواند برای از بین بردن کل محصول کافی باشد.
گل زعفران در تابستان کاشته می‌شود و در اواسط تا اواخر پاییز آماده برداشت می‌شود. وقتی که زمان برداشت فرا می‌رسد، نخ‌های زعفران را باید کمی پس از طلوع آفتاب بچینید. در غیر این صورت در اثر گرمای آفتاب ظهر به آنها آسیب می‌رسد.
اینها را با هم در نظر بگیرید و پاسخ این سوال که “چرا زعفران گران است” به طرز خیره‌کننده‌ای روشن می‌شود. همچنین این موارد توضیح می‌دهد که چرا ممکن است یک گرم زعفران را با قیمت های ۷ دلاری، ۱۵ دلاری و حتی بیشتر پیدا کنید. طعم متمایز و غیرقابل توصیف این ادویه باعث می‌شود ارزش این هزینه زیاد را داشته باشد. حتی اگر نمی‌توانید پول نقد برای نخ‌های زعفران خرج کنید، مخلوط ادویه‌ای را امتحان کنید که زعفران در آن گنجانده شده است.
زعفران از کجا می‌آید؟
مورخان بر این باورند که گل‌های زعفران بومی آسیای صغیر و سرزمین‌های اطراف دریای مدیترانه هستند. زعفران ظ اولین بار در ایران امروزی یا در جزایر جنوب غربی یونان به عنوان محصول پرورش داده شدند.
زمانی که زعفران به عنوان ادویه مورد استفاده قرار گرفت، توسط بازرگانان، کاشفان و امپراطوری‌های در حال گسترش در سراسر جهان پخش شد. این روزها زعفران در همه چیز از مرغ و کاری گرفته تا ریزوتو و پائلا استفاده می‌شود.
امروزه اکثر زعفران در ایران، هند، اسپانیا و یونان کشت می‌شود. از 300 تن زعفرانی که هر سال برداشت می شود، حدود 90 درصد آن در ایران کشت می‌شود. اما بهترین و گرانترین زعفران جهان از ایالت کشمیر هند می‌آید. این زعفران تا بیش از 1500 دلار در هر پوند به فروش می‌رسد.
قیمت زعفران کشمیری به لطف تغییرات آب و هوایی احتمالاً در آینده گرانتر نیز خواهد شد. دمای بالا، خشکسالی و دوره‌های طولانی گرمای شدید، کشاورزی زعفران در کشمیر را به یک تجارت پرخطر تبدیل کرده است و کشاورزان را وادار به فروش مقادیر زیادی از زمین‌های خود به توسعه‌دهندگان املاک و مستغلات کرده است. بین سال‌های 2017 تا 2018، تولید زعفران در کاشمر نزدیک به 70 درصد کاهش یافت. اما به لطف مأموریت ملی زعفران دولت هند که برای کمک به نجات صنعت زعفران تأسیس شده است، در سال‌های پس از آن، اندکی بهبود یافته است.
پس علت گرانی زعفران چیست؟ به طور خلاصه، رشد و تولید آن واقعاً بسیار دشوار است و تغییرات آب و هوایی این کار را سخت‌تر هم می‌کند.
تصاویر نویسندگان دیدگاه از Gravatar گرفته می‌شود.