آتلانتیس گمشده تمدنی درخشان در لابلای صفحات تاریخ یا فلسفه

آتلانتیس گمشده هدف شماره یک جویندگان گنجینه‌ها و تمدن‌های ‌گمشده است.

افلاطون فیلسوف بزرگ یونانی ماجرای آتلانتیس را بر سر زبان‌ها انداخت و هنوز بعد از ۲ هزار سال آتلانتیس چون الماسی درخشان در میان گنجینهٔ افسانه‌های بشر می‌درخشد.

اگر نوشته‌های افلاطون فیلسوف بزرگ یونانی، مملو از حقایق و افکار درخشان در وصف روزگار انسان‌ها نبود نام او نیز قرن‌ها پیش به‌فراموشی سپرده می‌شد.

بااین‌وجود، یکی از مشهورترین روایات افلاطون مربوط‌به ماجرای نابودی تمدن باستانی آتلانتیس است. ماجرای سرنوشت تلخ تمدنی باشکوه که قبول حقیقت آن بسیار سخت است.

پروفسور جمیز روم از کالج بارد در نیویورک می‌گوید:

این داستان محصول خیال‌پردازی است. آتلانتیس گمشده بزرگ‌ترین افسانه است. افسانه‌ای مملو از عناصری که مردم عاشق صحبت کردن درباره‌ٔ آن هستند.

آتلانتیس شگفت‌انگیز

افلاطون در حدود ۳۱۶ سال پیش‌ازمیلاد مسیح درباره افسانه آتلانتیس صحبت کرده‌ است. او می‌گوید بنیان‌گذاران آتلانتیس نیمه‌خدا و نیمه‌انسان بودند. آن‌ها تمدنی آرمانی خلق کرده‌اند که دارای قدرتمندترین نیروی دریایی زمان خود بود.

جزیره‌‌ای سرسبزی مملو از طلا، نقره و دیگر فلزات گران‌بها که حیات‌وحش عجیب و نادری در کنار جمعیت شادمان و خوشبخت آن زندگی می‌کند. پادشاه آتلانتیس تیتانی جاه‌طلب به نام اطلس بود. مردم شهر برای او معبد بزرگی ساخته بودند و از قربانی برای او دریغ نمی‌کردند.

پایتخت در مرکز آتلانتیس جای گرفته بود و شهرها با نقشه‌های هندسی به‌صورت متحدالمرکز و ساختمان‌ها و ابنیه شهر در ابعادی عظیم و به‌شکل هرم بودند. جزایری که با خندق‌های بزرگ از‌ هم جدا بودند به‌وسیله کانال‌های که تا مرکز جزیره نفوذ کرده بودند به‌ هم متصل می‌شدند.

در وصف مردمان آتلانتیس آمده که بر مبنای برادری و برابری زندگی می‌کردند؛ لیکن چون به‌قدرت دست پیدا کردند دست‌به تجاوزگری زدند و برای فتح سرزمین‌های شرقی نقشه‌های شومی در سر داشتند.

غیراز‌مواردی که درباره تمدن پیشرفته آتلانتیس مطرح می‌شود نحوه نابودی نیز بسیار سؤال‌برانگیز است. در وصف نابودی جزیره زلزله، سیل و آتش در یک روز بر جزیره بزرگ وارد شدند و افلاطون اضافه می‌کند مکان جزیره به‌ نقطه‌ای غیرقابل‌عبور و جست‌وجو تبدیل شد. چه نیروی مخربی باعث نابودی جزیره‌‌ای به‌مساحتی حدود ۱۰۰ کیلومترمربع شده‌ است؟ عامل این زلزله ویرانگر چه بوده است؟ و اگر چنین باشد آثار آن را در کجا می‌توان یافت؟

آتلانتیس کجاست؟

نظریه‌های زیادی درباره مکان آتلانتیس ارائه شده است. در مدیترانه، در سواحل اسپانیا حتی در زیر مکانی که امروز جنوبگان نامیده می‌شود.

یکی از دلایلی که مشتاقان را به‌ حقیقت وجود آتلانتیس امیدوار نگاه‌می‌دارد شباهت‌های فرهنگی تمدن‌ها در دو سوی اقیانوس اطلس است. با اوصافی که از پیشرفت فناوری و رفاه در آتلانتیس شده است، می‌توان آن را پلی گمشده بین این دو دنیا یا حتی منبعی مشترکی برای شکوفایی فرهنگی آن‌ها باشد.

همین جایگاه باعث می‌شود یکی از مکان‌ها مورد احتمال که به‌نظر تطبیق بیشتری با شرح حال آتلانتیس دارد در میان اقیانوس اطلس باشد.

کم‌ترین مزیت وجود این سرزمین گمشده کشفیات جدید باستان‌شناسی است که در ابتدا به نام آتلانتیس گمشده مطرح می‌شوند؛ ولی بعد مشخص می‌شود برگی پنهان از صفحات تاریخ بزرگ بشر هستند. روندی که به‌نوعی پیشرفت و شکوفایی دانش را در پی داشته است. آتلانتیس گمشده در طول تاریخ محل الهام و دستمایه هزاران اثر هنری و فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی شده است.

چارلز اورسر نمایشگاه‌گردان تاریخ در موزه ایالت نیویورک در شهرستان آلبانی می‌گوید:

یک نقطه را روی نقشه انتخاب کنید و بگویید آتلانتیس آنجا است در حقیقت آتلانتیس را در هر مکانی می‌توانید تصور کنید.

اورسر معتقد است براساس نوشته افلاطون، آتلانتیس در حدود ۹ هزار سال قبل از زمان خودش وجود داشته است و این داستان به‌وسیله شاعران، کاهنان و دیگران به‌دست او رسیده؛ اما نوشته‌های افلاطون درباره آتلانتیس تنها نوشته‌های باستانی شناخته‌‌شده درباره آتلانتیس هستند که وجود دارد.

آتلانتیس ریشه در واقعیت

تعداد کمی از دانشمندان، اگر دانشمند باشند، معتقدند آتلانتیس ریشه در واقعیت دارد. رابرت بالارد کاوشگر اقیانوس که در ۱۹۸۵ باقی‌مانده تایتانیک را کشف کرد و البته هیچ جایزه نوبلی را در روزمه خود ندارد، گفته است:

افلاطون حقیقت را درباره آتلانتیس نوشته است.

بالارد معتقد است افسانه آتلانتیس منطقی به‌نظر می‌رسد. در طول تاریخ است سیل‌های عظیم و فعالیت‌های آتشفشانی بزرگی رخداده است یکی از آن‌ها شباهت‌هایی به‌ وقایع‌ای دارد که به‌عنوان سرنوشت آتلانتیس مطرح می‌شوند.

در حدود ۳۶۰۰ سال قبل یک فوران بزرگ آتشفشان جزیره سانتورینی را در دریا اژه نزدیک یونان غرق کرد.

در آن زمان جامعه‌های بسیار پیشرفته در جزیره سانتورینی زندگی می‌کردند. تمدن مینوسی‌ها به‌طور ناگهانی در همان دوران نابود شده است.

البته بالارد فکر نمی‌کند جزیره سانتورینی همان آتلانتیس گمشده باشد چراکه زمان فوران این جزیره با آنچه افلاطون درباره زمان آتلانتیس گمشده می‌گوید، هم‌زمان نیست.

آتلانتیس و فلسفه افلاطون

پروفسور روم عقیده دارد افلاطون داستان آتلانتیس را برای انتقال بعضی از مفاهیم تئوری‌های فیلسوفانه خودش مطرح کرده است.

از نظر او، افلاطون با مسائل و موضوعاتی روبه‌رو شده بود که در بطن آثار او به‌خوبی دیده می‌شوید و پیوسته در تلاش برای پیدا کردن راه‌حلی برای آن‌ها بود

ایده‌های او درباره خدا، طبیعت انسانی،‌ جامع ایده‌آل، فساد تدریجی جامعه انسانی در سراسر آثار او به‌چشم می‌خورند. افسانه آتلانتیس وسیله‌ای متفاوتی برای ارائه بعضی از مفاهیم و موضوعات دلخواه افلاطون بود.

افسانه‌های آتلانتیس گمشده داستانی درباره اخلاق یا معنویات افرادی است که در تمدن‌های بسیار پیشرفته همچون آرمان‌شهر یا مدینهٔ‌فاضله زندگی می‌کنند؛ لیکن آن‌ها با طمع و تجاوز به‌ حقوق دیگران به فساد اخلاقی دچار شدند.

خدایان با گمراهی مردم عصبانی شدند؛ چراکه آن‌ها در راه ناسپاسی و گسترش جهل‌ونادانی گام برمی‌داشتند.

در‌نتیجه، شبی هراسناک آتش و زلزله ارمغان خشم خدایان برای ملت آتلانتیس بود که باعث شد آتلانتیس به‌طور کامل در دریا غرق شود.