وضعیت دریاچه ارومیه و تاثیر آن بر محیط زیست و کشاورزی ایران

توسط مهتا مجدی · 21 مرداد 1402 · ۲۱ مرداد ۱۴۰۲ · ۰

در سال‌های اخیر، ایران با یک فاجعه زیست‌محیطی بی‌سابقه دست و پنجه نرم می‌کند و این وضعیت به دلیل سیاست‌های غلط بدتر شده است. از خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌ها که روزگاری پر رونق بودند تا ظهور ویرانگر ریزگردها و طوفان‌های گرد و غبار، تأثیر این تصمیمات در گوشه و کنار کشور مشهود است. در این میان دریاچه ارومیه که زمانی یکی از بزرگترین دریاچه‌های آب شور جهان بود، اکنون در آستانه خشک شدن کامل قرار دارد. شایان ذکر است که ویران شدن دریاچه ارومیه به مجموعه‌ای از تصمیمات نادرست مرتبط است و عدم رسیدگی به مسائل آب منجر به وضعیت فاجعه بار کنونی دریاچه شده است.

وضعیت دریاچه ارومیه، که از اوایل سال 2000 نگران‌کننده بود، به طور قابل توجهی وخیم شده و نشان دهنده وضعیت نامطلوب زیست محیطی کشور است. مطالعات و بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که سطح آب دریاچه به کمترین میزان رسیده است وبه زودی کاملاً خشک خواهد شد. براساس تصاویر منتشر شده‌ی اخیر، بیش از 95 درصد از دریاچه خشک شده است و محیط بانان اعلام کردند که دریاچه ارومیه در شهریور ماه به دلیل عدم احیاء به طور کامل خشک و ناپدید می شود.

اگر دریاچه ارومیه به طور کامل خشک شود، می‌تواند به منبع گرد و غبار تبدیل شود و طوفان‌های نمکی مخرب را تا کرج و تهران برساند. در نتیجه در سال‌های آینده شاهد ریزگردهای بیشتر و افزایش آلودگی هوا خواهیم بود. در نهایت افزایش گرد و غبار باعث تشدید فاجعه زیست محیطی می‌شود و سلامت و رفاه میلیون‌ها نفر را به خطر می‌اندازد. از سوی دیگر خشک شدن دریاچه ارومیه، کشاورزی شمال غرب ایران را تهدید می‌کند و زیان مالی قابل توجه و غیرقابل جبرانی را رقم خواهد زد.

یکی از اصلی‌ترین عواملی که منجر به نابودی دریاچه‌ ارومیه شد، بهره‌برداری نادرست و سواستفاده از آب دریاچه برای اهداف مختلف بوده است. در واقع وضعیت دریاچه ارومیه یک فاجعه‌ی زیست محیطی بوده که از بی‌توجهی و عدم مدیریت صحیح به این حال و روز دچار شده است. به طور حتم می‌توان گفت که مدیریت صحیح، دانش و توجه می‌توانست مانع نابودی دریاچه‌ی ارومیه شود.

دریاچه ارومیه یکی از بزرگترین دریاچه‌های نمکی ایران و جهان بود که زیستگاه موجودات منحصربه‌فردی بوده و اکنون باید شاهد مرگ این در‌یاچه باشیم. بیش از ۶ میلیون نفر در اطراف این د‌ریاچه و در شهرهای تبریز و ارومیه مشغول کار کشاورزی بوده‌اند و این دریا‌چه شرایط زیست محیطی خوبی برای کشاورزان ایجاد کرده بود. از سوی دیگر دریاچه ارومیه یک اکوسیستم مهم و یک توقفگاه کلیدی برای پرندگان مهاجر و زیستگاه میگوهای بومی و سایر گونه‌های آبزی است.