چگونه یک رابطه براساس وابستگی متقابل بسازیم؟
توسط مهرانه راجعی ·
· ۰
بیشتر ما به ارتباط با دیگران اهمیت می‌دهیم، به‌ویژه در روابط عاشقانه. در واقع، ما برای ارتباط طراحی شده‌ایم و این ارتباط به ما امکان می‌دهد تا با شریک زندگی خود پیوند و صمیمیت ایجاد کنیم. موفقیت در روابط بلندمدت به شدت به کیفیت ارتباط عاطفی ما با یکدیگر و وابستگی متقابل بستگی دارد.
وقتی به روابط ایده‌آل خود فکر می‌کنیم، معمولاً رابطه‌ای فوق‌العاده، نزدیک و مادام‌العمر با مهم‌ترین فرد زندگی‌مان را تصور می‌کنیم. اما چگونه می‌توان چنین رابطه‌ای ساخت؟ رابطه‌ای صمیمی، امن و بلندمدت با کسی که می‌دانیم همیشه پشتیبان ماست. رابطه‌ای که به ما آزادی می‌دهد خودمان باشیم، از رشد ما حمایت می‌کند و به ما اجازه می‌دهد با انعطاف با یکدیگر رفتار کنیم؟یکی از عناصر کلیدی، درک تفاوت بین وابستگی متقابل و وابستگی بیمارگونه است.
وابستگی متقابل چیست؟
وابستگی متقابل به این معناست که شرکا اهمیت پیوند عاطفی خود را درک کرده و ارزش آن را می‌دانند، در عین حال شخصیت و علایق خود را در پویایی رابطه حفظ می‌کنند.
فرد وابسته به‌طور متقابل ارزش آسیب‌پذیری را درک می‌کند؛ یعنی می‌تواند در موقعیت‌های معنادار به شریک زندگی خود مراجعه کرده و صمیمیت عاطفی ایجاد کند. همچنین به حس فردیت خود اهمیت می‌دهد؛ حسی که به او و شریک زندگی‌اش اجازه می‌دهد بدون نیاز به فداکردن هویت یا ارزش‌های خود، خودشان باشند.
وابسته‌بودن به فرد دیگر ممکن است ترسناک یا حتی ناسالم به نظر برسد. ما اغلب در دوران رشد می‌آموزیم که استقلال را بیش‌ازحد ارزشمند بدانیم؛ اینکه خودبسنده باشیم و نیازهای عاطفی خود را از دیگران طلب نکنیم. اگرچه داشتن حس استقلال ارزشمند است، اما اگر این حس به‌طور افراطی گسترش یابد، ممکن است مانع از توانایی ما در برقراری ارتباط عاطفی معنادار با دیگران شود. برای کسانی که حس استقلال بسیار بالایی دارند، صمیمیت عاطفی با شریک زندگی ممکن است دشوار، ترسناک یا حتی بی‌ارزش به نظر برسد.
وابستگی متقابل، وابستگی بیمارگونه نیست
وابستگی متقابل با وابستگی بیمارگونه (Codependence) یکسان نیست. فرد وابسته به‌طور بیمارگونه به شدت به دیگران برای احساس هویت و سلامت روانی خود متکی است. این افراد نمی‌توانند مرزی بین خود و شریک زندگی‌شان قائل شوند و حس مسئولیت اغراق‌شده‌ای برای رفع نیازهای شریک زندگی یا برآورده‌کردن تمام نیازهای خود توسط شریک‌شان دارند.
ویژگی‌های وابستگی بیمارگونه شامل موارد زیر است:
- مرزهای ضعیف یا نبود مرز
- رفتارهای مردم پسند
- واکنش‌پذیری بیش‌ازحد
- دارتباطات ناسالم و غیرمؤثر
- دستکاری عاطفی
- مشکلات در صمیمیت عاطفی
- رفتارهای کنترل‌گرانه
- سرزنش یکدیگر
- اعتمادبه‌نفس پایین در یکی یا هر دو طرف
- نبود علایق یا اهداف شخصی خارج از رابطه
وابستگی بیمارگونه سالم نیست و به زوج‌ها اجازه نمی‌دهد که خودشان باشند، رشد کنند و استقلال داشته باشند. در این نوع روابط، یکی یا هر دو طرف برای احساس هویت، ارزشمندی و سلامت عاطفی خود به شدت به دیگری و رابطه متکی هستند. اغلب حس گناه و شرم در هر دو طرف وجود دارد، به‌ویژه زمانی که رابطه خوب پیش نمی‌رود.
چرا وابستگی متقابل برای یک رابطه سالم ضروری است؟
وابستگی متقابل تعادلی بین شما و دیگری در رابطه ایجاد می‌کند؛ به این معنا که هر دو طرف تلاش می‌کنند تا حضور داشته و نیازهای فیزیکی و عاطفی یکدیگر را به شیوه‌ای مناسب و معنادار برآورده کنند.
در این نوع رابطه، زوج‌ها توقعات افراطی از یکدیگر ندارند و برای احساس ارزشمندی به شریک زندگی خود وابسته نیستند. وابستگی متقابل به هر شریک فضایی می‌دهد تا حس فردیت خود را حفظ کرده، در مواقع نیاز به سوی یکدیگر حرکت کنند و آزادی تصمیم‌گیری بدون ترس از عواقب رابطه را داشته باشند.
ویژگی‌های وابستگی متقابل شامل موارد زیر است:
- مرزهای سالم
- گوش‌دادن فعال
- زمانی برای علایق شخصی
- ارتباط شفاف
- پذیرش مسئولیت شخصی برای رفتارها
- ایجاد امنیت برای آسیب‌پذیربودن
- تعامل و پاسخگویی به یکدیگر
- عزت نفس سالم
- گشودگی و دسترسی عاطفی به یکدیگر
وقتی زوجی احساس ارزشمندبودن می‌کنند، رابطه به یک پناهگاه امن تبدیل می‌شود؛ جایی که زوج‌ها می‌توانند وابسته متقابل باشند. آن‌ها درک می‌کنند که در این رابطه تنها نیستند، می‌توانند در مواقع نیاز به یکدیگر مراجعه کنند و احساس امنیت داشته باشند که شریک زندگی‌شان حضور خواهد داشت.
چگونه وابستگی متقابل ایجاد کنیم؟
کلید ایجاد وابستگی متقابل این است که از همان ابتدا به خودآگاهی توجه کنید. بسیاری از افراد تنها به‌منظور فرار از تنهایی وارد رابطه می‌شوند، بدون اینکه تأملی در مورد خود، ارزش‌ها و اهداف‌شان برای رابطه داشته باشند.
صرف زمان برای این نوع تأمل شخصی به شما اجازه می‌دهد با آگاهی از خود وارد رابطه جدید شوید؛ چیزی که برای ایجاد رابطه‌ای براساس وابستگی متقابل حیاتی است.
شارون مارتین، روان‌درمانگر توانا، پیشنهاد می‌کند که حفظ حس فردیت در روابط نزدیک ضروری است. او روش‌های زیر را برای حفظ حس فردیت در رابطه توصیه می‌کند:
- بدانید چه چیزی برای شما مهم است و چه چیزی را دوست دارید.
- از طلب کردن آنچه می‌خواهید نترسید.
- با دوستان و خانواده وقت بگذرانید.
- به اهداف شخصی خود ادامه دهید.
- نسبت به ارزش‌های خود آگاه باشید.
- برای سرگرمی‌ها و علایق خود وقت بگذارید.
- از گفتن «نه» نترسید.
- خودتان را برای خشنودکردن دیگران کوچک یا پنهان نکنید.
به شریک زندگی خود نیز فرصت و فضا بدهید تا همین کارها را انجام دهد؛ این امر کلید ایجاد رابطه‌ای سالم و وابستگی متقابل است. شروع رابطه به این روش می‌تواند فضایی امن برای هر دو طرف ایجاد کند تا یاد بگیرند بدون ترس ازدست‌دادن خود یا کنترل یا دست‌کاری‌شدن، به یکدیگر نزدیک شوند.
روابطی که بر اساس وابستگی متقابل شکل می‌گیرند، احساس گناه یا ترس را از شریک یا رابطه ایجاد نمی‌کنند؛ بلکه باعث می‌شوند افراد در کنار شریک زندگی خود احساس امنیت داشته باشند.
برای ایجاد رابطه‌ای سالم و بلندمدت، زمانی را برای تأمل در مورد خود و خواسته‌هایتان در مهم‌ترین روابط اختصاص دهید. آگاهی از این موضوع در فرآیند آشنایی می‌تواند به شما کمک کند تا رابطه‌ای سالم و پایدار ایجاد کنید. اگر قبلاً در رابطه‌ای هستید، هیچ‌گاه برای بررسی ارزش‌ها و هم‌راستاشدن با شریک زندگی‌تان دیر نیست.
تصاویر نویسندگان دیدگاه از Gravatar گرفته می‌شود.