کاربردها، جاذبه‌ها، دافعه‌ها و چالش‌های استفاده از شبکه‌های اجتماعی

شبکه‌های اجتماعی را امروز نمی‌شود و نمی‌توان از زندگی مردم دنیای امروز حذف کرد، گرچه درصد استفاده و کاربرد از آن در کشورهای مختلف بسیار متفاوت و گوناگون است، در طول روز حتی اگر آنچنان هم اهل اینترنت و موبایل و این مباحث نباشید، اما از طرق مختلف شما مجبور به استفاده از شبکه‌های اجتماعی مختلف تصویری و نوشتاری هستید، سرگرمی، فعالیت‌های اجتماعی، کسب و کار یا ورزشی یا هزاران مورد دیگر مواردی هستند که شبکه‌های اجتماعی به نوعی مکملی برای آنها هستند.

رسالت شبکه‌های اجتماعی

رسالت و هدف سازندگان شبکه‌های اجتماعی از ابتدا ایجاد ارتباط برای آشنا شدن افراد مختلف در مکان‌های مختلف بود، امکان آگاه شدن دو یا چند دوست و یا خانواده‌ها از احوال و کارهای روز مره هم از دیگر موارد استفاده اولیه آن بود، اما بعدها و با فراگیرتر شدن این شبکه‌ها رسالت آن به حاشیه رفت و اولویت‌هایی به وجود آمد که هم این شبکه‌ها را با ارزش‌تر و هم استفاده از آن را وسیع‌تر و پرکاربردتر کرد.

کاربرد شبکه‌های اجتماعی

این سال‌ها در هر کسب و کار و بیزینسی شما مجبور به استفاده از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی در کنار وب سایت‌ها برای معرفی شغل و ظرفیت‌های آن به مردم و جذب حداکثری مشتری خواهید بود، به طوری که امروزه در شرکت‌های بزرگ یک یا چند عنوان شغلی برای این زمینه یعنی شبکه‌های اجتماعی وجود دارد، چرا که اگر شما از این حوزه غافل شوید بازار زیادی را از دست خواهید داد و از رقبای کاری خود عقب خواهید ماند.

اخبار و اطلاع رسانی از دیگر مواردی هستند که بیشترین مخاطب و فعالیت را در شبکه‌های اجتماعی دارد، در دهه حاضر در کنار وب سایت حضور خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های اطلاع رسانی برای خبر رسانی در این شبکه‌ها از ملزومات کار است، حضور افزاد مشهور سیاسی، اجتماعی و ورزشی برای ارتباط مستقیم با هواداران و مخاطبان خود در این شبکه‌ها از دیگر جذابیت‌های شبکه‌های اجتماعی بوده و هست.

دافعه‌های و جاذبه‌های شبکه‌های اجتماعی

اما اگر بخواهیم رفتار و منش فرد را در شبکه‌های اجتماعی را مورد کنکاش قرار دهیم باید وارد یک دنیای وسیع و پیچیده شویم که روانشناسان و کارشناسان این حوزه بهترین داوران آن خواهد بود، اما به طور معمول رعایت هنجارها و نا هنجاری‌ها در این شبکه‌ها تقریبا غیرممکن و غیرقابل دسترسی و دست یابی است.

شبکه‌های اجتماعی به دلیل ناشناس بودن کاربران، امکان جعل عناوین و القاب، استفاده از تکنیک‌های خاص مانند ادیت تصاویر و فیلم‌ها و … امکان کلاه‌برداری و سواستفاده‌های گوناگونی وجود دارد، همین مسائل موجب نبود یا کمبود اطمینان در روابط و فعالیت‌های بین کاربران است.

چه بسیار افرادی که برای فرار از مشکلات و درگیری‌های زندگی خود به این شبکه‌ها پناه می‌آورند، چه بسیار افرادی نیز که برای تخلیه هیجان و ناراحتی خود به این حوزه وارد می‌شوند؛ و البته هستند افرادی که به دنبال جلب توجه به هر روشی، این‌ها همه دلایل دیگری هستند که آشفتگی را در شبکه‌های اجتماعی به حد تهایت رسانده است.

یکی دیگر از موارد بهره در شبکه‌های اجتماعی که بسیار مورد توجه است، استفاده در موارد سیاسی است که می‌تواند بسیار پرکاربرد باشد، در انتخابات آمریکا و برخی دیگر از کشورهای غربی توئیتر و فیسبوک نقشی سازنده به دلیل پرمخاطب بودن دارد، معمولاً مسئولین ستادهای انتخاباتی، با هجمه علیه رقیب خود یا ایجاد موج‌های کاذب و با سوار شدن بر هیجانات ساخته شده بسیار می‌توانند به اهداف خود یعنی پیروزی در انتخابات برسند.

با وجود همه آنچه که گفتیم و همه آنچه که نگفته‌ایم و می‌دانید مانند برخی به مسائل اخلاقی در این شبکه‌ها، اما شبکه‌های اجتماعی جزء جدایی ناپذیری از اوقات روزانه اغلب ماها هستند؛ و با وجود آگاهی از خطرات و چالش‌های پیش روی در استفاده از آن‌ها اما با شور و هیجان، به بهانه تنها استفاده از پتانسیل‌های آنان بسیاری از مسائل شخصی خود را با آن اموخته‌ایم.

گاهاً در اخبار و برنامه‌های مستند مرتبط می‌بینیم که چگونه در شبکه‌های اجتماعی با استفاده از روش‌های گوناگون سودجویان با تور اندازی و گذاشتن طعمه، هنجارهای اخلاقی، مالی و اجتناعی را زیر پا می‌گذارند و با همه توان به دنبال اهداف پلید خود هستند، اغلب نوجوانان و جوانان مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند چرا که یا سواد لازم اجتماعی را ندارند و یا بسیار پر هیجان تصمیم گیری و عمل می‌کنند.

رسوایی بزرگ

چند ماه پیش یک رسوایی بزرگ برای یکی از همین شبکه‌ها خبری شد، فیس بوک بزرگترین شبکه اجتماعی دنیا، با انتشار یک خبر در رسانه های دنیا کاربران خود را در ادامه استفاده از آن مردد کرد، خبر فروش اطلاعات حساب کاربران شاید بزرگترین شوک از تاریخ پیدایش شبکه‌های مجازی تا به امروز بود، خبری که با توجه به شواهد و قراین به نظر صحت داشت، پس کاربران و مخاطبان این شبکه‌ها باید با این چالش بزرگ یعنی امکان زیاد فروش اطلاعات خود توسط صاحبان آن شبکه اجتماعی نیز روبه رو شوند و آن را به جان بخرند.

استفاده ابزاری

در پایان اگر از بعد کلی‌تر و بازتر به وجود این نرم افزارها نگاه کنیم، استفاده ابزاری کشورهای پیشرفته غربی و صنعتی از این شبکه‌ها برای راه‌اندازی موج‌ و یا تخریب یا تمجید از افراد، نهادها یا … برای نیل به اهداف و تصمیمات کلان خود در کشورهای جهان سوم و حتی کشورهای در حال توسعه بسیار مشهود و غیرقابل چشم پوشی است. مانند آنچه در سوریه اتفاق افتاد و برخی از همان کشورهای غربی با ساماندهی خاص از طریق این شبکه‌ها و مشوش کردن اذهان عمومی مردم آن کشور چندین سال سوریه را دچار هرج و مرج کردند.